สร้างนิสัยนักดนตรีที่ดี อย่าอ่อนข้อให้กับการเล่นผิด 🎵✨
- Dr.Kasem THipayametrakul
- Mar 25
- 1 min read

ดนตรีเป็นศิลปะที่ต้องอาศัยทั้งความคิดสร้างสรรค์และวินัยในการฝึกซ้อม นักดนตรีที่เก่งไม่ได้เกิดจากความสามารถโดยกำเนิดเพียงอย่างเดียว แต่เกิดจากการฝึกฝนอย่างมีประสิทธิภาพและสม่ำเสมอ หนึ่งในปัจจัยที่สำคัญที่สุดในการพัฒนาทักษะดนตรี คือการไม่ปล่อยให้ตัวเองเล่นผิดซ้ำ ๆ โดยไม่แก้ไข
หลายคนอาจคิดว่า "#เดี๋ยวเล่นไปเรื่อยๆแล้วมันจะดีขึ้นเอง" หรือ "#ผิดนิดหน่อยคงไม่เป็นไร" แต่ในความเป็นจริง การปล่อยให้ตัวเองเล่นผิดบ่อย ๆ โดยไม่แก้ไขทันที อาจกลายเป็นอุปสรรคต่อพัฒนาการของนักดนตรีเอง เพราะสมองจะจดจำทุกสิ่งที่เราทำซ้ำ ๆ ไม่ว่ามันจะถูกหรือผิดก็ตาม
ลองคิดดูว่า หากเราอนุญาตให้ตัวเองเล่นผิดในจุดเดิม ๆ ซ้ำ ๆ สิ่งที่เกิดขึ้นคือ เราจะสร้าง "#นิสัยการเล่นผิด" ขึ้นมาโดยไม่รู้ตัว และเมื่อถึงเวลาที่ต้องเล่นจริง ไม่ว่าจะเป็นในการซ้อมวง การแสดง หรือการบันทึกเสียง เราก็จะผิดในจุดเดิมนั้นโดยอัตโนมัติ และต้องใช้เวลามากขึ้นในการแก้ไขมัน
𝟭. #สมองจดจำทุกสิ่งที่เราฝึกซ้อม (𝗠𝘂𝘀𝗰𝗹𝗲 𝗠𝗲𝗺𝗼𝗿𝘆 𝗮𝗻𝗱 𝗡𝗲𝘂𝗿𝗮𝗹 𝗣𝗮𝘁𝗵𝘄𝗮𝘆𝘀)
สมองของมนุษย์มีความสามารถในการสร้าง "#ความเคยชิน" ผ่านการทำสิ่งเดิมซ้ำ ๆ สิ่งนี้เรียกว่า "𝗠𝘂𝘀𝗰𝗹𝗲 𝗠𝗲𝗺𝗼𝗿𝘆" หรือ "#ความจำของกล้ามเนื้อ" ซึ่งหมายความว่า หากเราฝึกซ้อมแบบผิด ๆ ซ้ำกันหลายครั้ง สมองจะจดจำวิธีที่ผิดนั้นเป็นนิสัย
การฝึกซ้อมดนตรีก็คล้ายกับการเรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ เช่น การพิมพ์ดีด หรือการขี่จักรยาน เมื่อสมองเรียนรู้การเคลื่อนไหวของนิ้วมือและจังหวะของเสียง มันจะบันทึกและสร้างเส้นทางประสาท (𝗡𝗲𝘂𝗿𝗮𝗹 𝗣𝗮𝘁𝗵𝘄𝗮𝘆𝘀) เพื่อให้เราทำสิ่งนั้นโดยอัตโนมัติในครั้งต่อไป
หากเราเล่นผิดแล้วไม่แก้ไข สมองจะจดจำความผิดพลาดนั้น และเมื่อถึงเวลาที่ต้องเล่นจริง สมองก็จะสั่งให้เราทำแบบเดิมอีก
๐ เวลาฝึกซ้อม คุณเคยเล่นผิดในตำแหน่งเดิมซ้ำ ๆ หรือไม่?
๐ คุณแก้ไขข้อผิดพลาดเหล่านั้นทันที หรือปล่อยให้มันผ่านไป?
𝟮. #การสร้างนิสัยผิดเป็นเรื่องที่แก้ยาก (𝗕𝗿𝗲𝗮𝗸𝗶𝗻𝗴 𝗮 𝗕𝗮𝗱 𝗛𝗮𝗯𝗶𝘁 𝗶𝘀 𝗛𝗮𝗿𝗱𝗲𝗿 𝘁𝗵𝗮𝗻 𝗕𝘂𝗶𝗹𝗱𝗶𝗻𝗴 𝗮 𝗚𝗼𝗼𝗱 𝗢𝗻𝗲)
หากนักดนตรีคุ้นชินกับการเล่นที่ผิด เมื่อถึงเวลาที่ต้องแก้ไข อาจพบว่า ต้องใช้เวลามากขึ้นในการลบความเคยชินเดิม และแทนที่ด้วยรูปแบบที่ถูกต้อง
นักดนตรีหลายคนพบว่า การแก้นิสัยที่ผิดต้องใช้ความพยายามมากกว่าการฝึกให้ถูกต้องตั้งแต่แรก เพราะเมื่อสมองได้สร้างเส้นทางประสาทที่ผิดไปแล้ว การเปลี่ยนแปลงต้องใช้เวลาและความอดทนอย่างมาก
เปรียบเทียบกับการพิมพ์คีย์บอร์ด หากคุณพิมพ์ตัวอักษรผิดที่เดิมตลอดเวลา แล้วต้องฝึกพิมพ์ให้ถูกต้องใหม่ คุณจะพบว่ามันยากกว่าการเรียนรู้ตั้งแต่แรก
๐ คุณเคยพยายามแก้นิสัยผิดที่ติดมานานแล้วพบว่ามันยากมากไหม?
๐ จะดีกว่าไหม ถ้าคุณตั้งใจฝึกให้ถูกต้องตั้งแต่แรก เพื่อไม่ต้องเสียเวลามาแก้ภายหลัง?
𝟯. #ความผิดพลาดอาจส่งผลต่อการแสดงและความมั่นใจ (𝗘𝗿𝗿𝗼𝗿𝘀 𝗔𝗳𝗳𝗲𝗰𝘁 𝗣𝗲𝗿𝗳𝗼𝗿𝗺𝗮𝗻𝗰𝗲 𝗮𝗻𝗱 𝗖𝗼𝗻𝗳𝗶𝗱𝗲𝗻𝗰𝗲)
นักดนตรีที่คุ้นชินกับการเล่นผิด อาจเกิดความลังเลเมื่อเล่นจริง หรืออาจไม่สามารถควบคุมการเล่นได้ดีพอภายใต้สถานการณ์ที่กดดัน
ในการแสดงสด ความมั่นใจเป็นสิ่งสำคัญ หากคุณเคยปล่อยให้ตัวเองเล่นผิดมาก่อน สมองของคุณจะไม่แน่ใจว่าในช่วงเวลาสำคัญคุณจะสามารถเล่นได้ถูกต้องหรือไม่ สิ่งนี้สามารถทำให้เกิดความเครียดและความกังวลเพิ่มขึ้น
๐ คุณเคยรู้สึกกังวลกับบางท่อนของเพลงมากกว่าท่อนอื่นหรือไม่?
๐ ถ้าใช่ นั่นอาจเป็นเพราะคุณไม่ได้แก้ไขข้อผิดพลาดให้สมบูรณ์ตั้งแต่แรกหรือเปล่า?
𝟭. #ฝึกแบบช้าๆและแม่นยำก่อน (𝗦𝗹𝗼𝘄 𝗗𝗼𝘄𝗻 𝗮𝗻𝗱 𝗕𝗲 𝗔𝗰𝗰𝘂𝗿𝗮𝘁𝗲 𝗙𝗶𝗿𝘀𝘁)
การเล่นเร็วตั้งแต่แรกอาจทำให้เกิดข้อผิดพลาดที่ไม่จำเป็น ควรเริ่มต้นฝึกในจังหวะที่สามารถควบคุมได้ และเมื่อแน่ใจว่าทุกโน้ตถูกต้อง ค่อยเพิ่มความเร็ว
"เล่นช้าให้ถูกต้อง ดีกว่าเล่นเร็วแล้วผิด"
𝟮. #หยุดและแก้ไขทุกครั้งที่เล่นผิด (𝗦𝘁𝗼𝗽 𝗮𝗻𝗱 𝗙𝗶𝘅 𝗠𝗶𝘀𝘁𝗮𝗸𝗲𝘀 𝗜𝗺𝗺𝗲𝗱𝗶𝗮𝘁𝗲𝗹𝘆)
เมื่อเล่นผิด ไม่ควรปล่อยผ่านไปโดยไม่แก้ไข ควรหยุดและลองเล่นใหม่ให้ถูกต้องตั้งแต่ต้น
"หยุดเมื่อผิด ไม่เล่นต่อไปโดยหวังว่ามันจะดีขึ้นเอง"
𝟯. #ใช้เมโทรนอมช่วยจับจังหวะ (𝗨𝘀𝗲 𝗮 𝗠𝗲𝘁𝗿𝗼𝗻𝗼𝗺𝗲 𝗳𝗼𝗿 𝗔𝗰𝗰𝘂𝗿𝗮𝗰𝘆)
เมโทรนอมเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้การฝึกซ้อมแม่นยำขึ้น นักดนตรีที่ดีมักจะฝึกให้สามารถเล่นตรงจังหวะได้อย่างสม่ำเสมอ
"จังหวะที่แน่น คือพื้นฐานของนักดนตรีที่ดี"
𝟰. #ฝึกแยกส่วน (𝗜𝘀𝗼𝗹𝗮𝘁𝗲𝗱 𝗣𝗿𝗮𝗰𝘁𝗶𝗰𝗲 - 𝗙𝗼𝗰𝘂𝘀 𝗼𝗻 𝗣𝗿𝗼𝗯𝗹𝗲𝗺 𝗔𝗿𝗲𝗮𝘀)
หากพบว่ามีจุดที่เล่นผิดซ้ำ ๆ ควรแยกท่อนนั้นออกมาฝึกซ้ำจนแน่ใจว่าเล่นได้อย่างถูกต้อง
"อย่าฝึกทั้งเพลงโดยหวังว่ามันจะดีขึ้นเอง ให้แยกปัญหาออกมาแก้ทีละจุด"
𝟱. #ตั้งเป้าหมายที่ชัดเจนในการฝึกซ้อม (𝗦𝗲𝘁 𝗖𝗹𝗲𝗮𝗿 𝗚𝗼𝗮𝗹𝘀 𝗳𝗼𝗿 𝗘𝘃𝗲𝗿𝘆 𝗣𝗿𝗮𝗰𝘁𝗶𝗰𝗲 𝗦𝗲𝘀𝘀𝗶𝗼𝗻)
การมีเป้าหมายในการฝึกช่วยให้พัฒนาได้รวดเร็วขึ้น เช่น ตั้งเป้าว่า “วันนี้ฉันจะเล่นท่อนนี้ให้ถูกต้อง 𝟭𝟬 ครั้งติดต่อกันโดยไม่ผิด”
"ฝึกซ้อมให้มีเป้าหมาย ไม่ใช่แค่เล่นไปเรื่อย ๆ"
#ถามตัวเอง: วันนี้ฉันฝึกซ้อมอย่างมีคุณภาพหรือไม่
ฉันปล่อยให้ตัวเองเล่นผิดซ้ำ ๆ หรือเปล่า?
ฉันให้ความสำคัญกับการฝึกที่แม่นยำมากกว่าความเร็วหรือไม่?
ฉันมีแนวทางในการแก้ไขข้อผิดพลาดของตัวเองหรือยัง?
Comentarios